Di sản thế giới là di chỉ, di tích hay danh thắng của một quốc gia như rừng, dãy núi, hồ, sa mạc, tòa nhà, quần thể kiến trúc hay thành phố,… do các nước có tham gia Công ước Di sản thế giới đề cử cho Ủy ban Di sản thế giới, được công nhận và quản lý bởi UNESCO. Sau đó, UNESCO sẽ lập danh mục, đặt tên và bảo tồn những vị trí nổi bật về văn hóa hay đặc điểm tự nhiên cho di sản nhân loại chung. Vậy ở Pakistan có những di sản nào đã được công nhận , chúng ta cùng tìm hiểu sau đây.
1.Pháo đài và Vườn Shalamar tại Lahore
Vườn Shalimar (Punjabi, tiếng Urdu: شالیمار باغ) hay vườn Shalamar là một khu vườn Mughal nằm ở Lahore, Pakistan.. Công trình được xây dựng vào năm 1641 và hoàn thành sau đó một năm. Dự án được thực hiện dưới sự giám của Khalilullah Khan. Ý nghĩa của tên Shalimar hiện nay vẫn là một dấu hỏi nhưng theo học giả Nga Anna Suvorova trong cuốn sách “Lahore: Topophilia của không gian và vị trí” đã khẳng định rằng, chắc chắn tên của nó xuất phát từ tiếng Ả Rập hay Ba Tư từ một vị vua Hồi giáo, vì không bao giờ sử dụng tên tiếng Phạn hay tiếng Hindu của một vị vua cho một khu vườn hoàng gia. Vườn Shalimar nằm gần Baghbanpura, dọc theo con đường Grand Trunk khoảng cách thành phố Lahore khoảng 5 km về phía đông bắc. Việc xây dựng khu vườn Shalimar lấy cảm hứng từ Trung Á, Kashmir, Punjab, Ba Tư và Vương quốc Hồi giáo Delhi.
2.Taxila
Taxila (hay Takshashila, Takshila; tiếng Phạn: तक्षशिला Takṣaśilā) là một thành phố và một địa điểm khảo cổ quan trọng ở hạt Rawalpindi, tỉnh Punjab, Pakistan. Taxila cách Islamabad và Rawalpindi chừng 32 km về phía tây bắc, và nằm ở độ cao 549 mét trên mực nước biển.
Takṣaśilā cổ nằm ở điểm giao lưu quan trọng giữa Ấn Độ, Tây Á, và Trung Á. Do vị trí chiến lược của mình, Taxila đã nhiều lần đổi chủ vì các vương quốc đều muốn kiểm soát khu vực này. Khi các tuyến đường thương mại kết nối Ấn Độ, Tây Á, và Trung Á không còn quan trọng nữa, thành phố mất đi tầm quan trọng và cuối cùng bị dân du mục Hung phá hủy vào thế kỷ thứ 5. Nhà khảo cổ học danh tiếng Sir Alexander Cunningham tái phát hiện phế tích Takṣaśilā vào giữa thế kỷ 19. Năm 1980, Taxila được UNESCO công nhận là một địa chỉ di sản thế giới.
Thành phố có lịch sử từ thời kỳ Gandhara và chứa những tàn tích của thành phố Gandhāran Takṣaśilā mà là một trung tâm quan trọng Hindu và Phật giáo. Takṣaśilā lấy được tên của nó từ Takṣa, cháu trai lớn của Bharata, em trai của Rama.
3.Khu phế tích đạo Phật tại Takht-i-Bahi và thành phố lân cận Sahr-i-Bahlol
Khu phế tích đạo Phật ở Takht-i-Bahi hay Takht Bahi (hoặc Takhtbai, Takht-i-Bahi) là một tổ hợp tu viện Phật giáo có niên đại từ thế kỷ 1 trước Công nguyên. Khu phức hợp này được các nhà khảo cổ xem là đặc biệt là đại diện của kiến trúc của trung tâm tu viện Phật giáo từ thời đại của nó. Khu phức hợp đã được UNESCO công nhận là di sản thế giới trong năm 1980.
Takht có nghĩa là “lên ngôi” và bahi, “nước” hay “mùa xuân” trong tiếng Pashto. Tổ hợp tu viện được gọi là Takht-i-Bahi bởi vì nó được xây dựng trên đỉnh một ngọn đồi tưới nước vào mùa xuân.
Tổ hợp có cự ly khoảng 15 km so với Mardan ở tỉnh của Pakistan Khyber-Pakhtunkhwa. Một thành phố công sự nhỏ, có niên đại từ cùng một thời đại, nằm gần đó. Các di tích cũng tọa lạc gần một ngôi làng hiện đại nổi tiếng cùng tên. Các khu vực xung quanh là nổi tiếng với các cánh đòng trồng mía. Tại đây có nhà máy đường là một ngành công nghiệp sản xuất đường lớn của tỉnh, nằm ở giữa thị xã.
4.Pháo đài và Vườn Shalamar tại Lahore
Pháo đài Lahore có tên địa phương là Shahi Qila (Punjabi, Urdu: شاہی قلعہ) là một pháo đài nằm tại thành phố Lahore, Punjab, Pakistan. Công trình này nằm ở góc tây bắc của Bức tường thành bao quanh thành phố Lahore. Nó có hình thang và trải rộng trên diện tích 20 ha.
Cấu trúc cơ sở hiện tại của pháo đài được xây dựng trong triều đại Mogul của Hoàng đế Akbar giữa năm 1556-1605 và đã được thường xuyên nâng cấp trong các triều đại Mogul, Sikh và Anh. Nó có hai cửa, một được gọi là Cổng Alamgiri được xây dựng bởi hoàng đế Aurangzeb hướng ra Nhà thờ Hồi giáo Badshahi và Cổng Masjidi là cổng cũ của Bức tường thành của thành phố được xây dựng bởi hoàng đế Akbar. Hiện nay, cổng Alamgiri được sử dụng như là lối vào chính trong khi Masti bị đóng vĩnh viễn. Pháo đài thể hiện những truyền thống phong phú của kiến trúc Mogul. Một số địa danh nổi tiếng bên trong pháo đài bao gồm: Sheesh Mahal, cổng Alamgiri, Rạp Naulakha, và Nhà thờ Hồi giáo Moti Masjid. Năm 1981, pháo đài được công nhận là một Di sản thế giới của UNESCO cùng với Vườn Shalimar.
Khu gian hàng của Pakistan tại Expo 2010 được thiết kế như một bản sao của pháo đài.
5.Mohenjo-daro
Moenjo-daro là một di tích khảo cổ ở Pakistan. Được xây dựng vào năm 2500 trước Công nguyên, nó là một trong những khu định cư lớn nhất của nền văn minh thung lũng Indus Valley và là một trong những thành phố lớn nhất thế giới, đồng thời với các nền văn minh của Ai Cập cổ đại, Mesopotamia, Minoan Crete và Norte Chico. Mohenjo-daro đã bị bỏ hoang vào thế kỷ thứ 19 TCN khi nền văn minh Thung lũng Indus sụp đổ, và địa điểm này không được khám phá lại cho đến những năm 1920. Mohenjo Daro được một nhân viên của Cơ quan Khảo sát Khảo cổ học Ấn Độ tìm thấy vào năm 1922. Khi đó, Mohenjo Daro nằm ở Ấn Độ nhưng nay thuộc tỉnh Sindh – Pakistan. Di chỉ khảo cổ Moenjo-daro được UNESCO công nhận là di sản thế giới vào năm 1980. Nó đang bị đe dọa vì tình trạng bị xói mòn.
6.Harappa
Harappa (phát âm tiếng Punjab: [ɦəɽəppaː]; Punjabi: ਹੜੱਪਾ; Urdu: ہڑپہا) là một địa điểm khảo cổ ở Punjab, Pakistan, khoảng 24 km (15 dặm) về phía tây Sahiwal. Địa điểm này lấy tên từ một ngôi làng hiện đại nằm gần dòng chảy cũ của sông Ravi. Ngôi làng Harappa hiện nay có cự ly là 6 km từ địa điểm khảo cổ cổ đại. Mặc dù Harappa hiện đại có một ga đường sắt di sản từ thời kỳ của Raj thuộc Anh, ngày nay nó chỉ là một thị trấn nhỏ ngã tư dân số 15.000 người. Địa điểm của thành phố cổ chứa những tàn tích của một thành phố được gia cố thời kỳ đồ đồng, mà là một phần của nền văn hóa Nghĩa trang H và Văn minh thung lũng Indus, tập trung ở Sindh và Punjab. Thành phố này được tin là đã có đến 23.500 cư dân và có diện tích khoảng 150 ha vào thời điểm lớn nhất của nó trong giai đoạn trưởng thành Harappan (2600-1900 trước Công nguyên), được coi là lớn cho vào thời đó.
7.Makli Hill
Đồi Makli là một trong những nghĩa trang khảo cổ lớn nhất trên thế giới, với đường kính khoảng 8 km. Nó nằm cách thành phố Karachi khoảng 98 km về phía đông và là nơi chôn cất với 125.000 ngôi mộ, bao gồm cả của một số nhà lãnh đạo địa phương như thánh Sufi và những người khác. Makli nằm ở vùng ngoại ô của Thatta, thủ đô của Sindh cho đến thế kỷ XVII, ở miền đông nam ngày nay của Pakistan. Khu vực khảo cổ này đã được ghi vào danh sách Di sản thế giới vào năm 1981 với tên Các Di tích Lịch sử tại Makli, Thatta.