Hải sản Việt Nam ở các vùng biển khác nhau sẽ có mùi vị khác nhau và mang đặc trưng riêng của vùng biển đó, thêm nữa cách chế biến sáng tạo của người dân mỗi nơi sẽ khiến các đặc sản hải sản trở thành món ăn khó cưỡng đối với du khách:
Với trên 3.200 km bờ biển trải dài từ Bắc vào Nam, Việt Nam tự hào về nguồn tài nguyên biển đa dạng và phong phú, mang lại giá trị kinh tế cao và tiềm năng du lịch rất lớn.
1. Sá sùng (Tỉnh Quảng Ninh)
Sá sùng thuộc ngành giun đốt chỉ sống ở những bãi cát ven biển nơi thủy triều lên, xuống tạo ra những doi cát. Chúng có hình dạng na ná như một con giun khổng lồ đầy màu sắc, trong những hang đá, khe cát ở tận dưới đáy biển sâu từ 10 đến 30 m. Khi còn tươi, sá sùng có độ dài khoảng 5 đến 10 cm, cá biệt có con dài đến 15–40 cm, đường kính 20 cm, nặng từ 1 đến 3 kg. Khi bị bắt lên khỏi mặt biển, chúng thu mình lại, tròn như một quả bóng, cái miệng bé như lỗ van bơm hơi. Da thay đổi màu sắc tùy theo môi trường nó ở, dùng tay sờ vào thấy mềm và mát. Ruột sá sùng giống như ruột giun, chỉ một đường ống từ đầu đến cuối, không có tim, gan, phổi.
2. Bào ngư Bạch Long Vĩ (Thành phố Hải Phòng)
Đảo Bạch Long vĩ Hải Phòng không chỉ là vị trí tiền tiêu trên biển của tổ quốc mà còn nổi tiếng vì có nhiều loại hải sản, trong đó có bào ngư. Hiện ở đây có hai loại là bào ngư đá và bào ngư lỗ. Bào ngư đá chuyên sinh sống, bám vào các vỉa đá ngầm, còn bào ngư lỗ chuyên sống trong các lỗ dưới đáy biển.
Những món ăn hấp dẫn từ bào ngư như: bào ngư chấm mù tạt –xì dầu; bào ngư nấu cháo toàn tính (thả cả vỏ vào cháo). Ngoài ra, dược tính của bào ngư sẽ công hiệu hơn khi kết hợp với các vị thuốc bắc trong món canh “bào ngư, hải sâm đen, tần thuốc bắc” – một món chuyên dùng cho người già yếu phục hồi sức khỏe
3. Mực nhảy Cửa Lò (Tỉnh Nghệ An)
“Mực nháy” có nơi còn gọi là mực nhảy, tên gọi này dùng để chỉ những con mực được ngư dân vừa bắt lên khỏi nước biển còn nguyên độ tươi và được đưa vào chế biến và thưởng thức ngay tại chỗ khi còn tươi nguyên. Đây là một món đặc sản của Nghệ An. Thông thường nhiều người vẫn quen gọi là mực nhảy nhưng tên gọi chính xác là “mực nháy” vì con mực mới bắt lên còn sống, mình trong suốt, làn da lúc nào cũng nhấp nháy những đốm lân tinh.
“Mực nháy” có nhiều cách chế biến. Có cách đơn giản là dùng ngay tại chỗ, câu mực được con nào nướng luôn con ấy trên tán đèn măng sông. Con mực tươi rói nướng lên vừa thơm vừa giòn vừa ngọt, chấm với tương ớt cùng muối tiêu pha chanh rất ngon.
4. Cá ngừ đại dương (Tỉnh Phú Yên)
Cá ngừ đại dương được ngư dân Phú Yên gọi là cá “bò gù”, vì lưng cá gù, thịt đỏ như thịt bò. Mỗi con cá nặng 40-50kg, cũng có nhiều con lên đến cả tạ, gấp đôi cân nặng người lớn.
Cá ngừ đại dương là nguồn thực phẩm chính mà các nhà hàng, quán ăn tại địa phương chế biến rất nhiều món ăn độc đáo phục vụ khách du lịch và dân địa phương.
5. Sò huyết đầm Ô Loan (Tỉnh Phú Yên)
Đầm Ô Loan thuộc huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên. Vùng đất này có nguồn lợi thủy hải sản đa dạng, phong phú như tôm, cua, cá, ghẹ, sứa, hàu… nhưng điều làm nên thương hiệu ở đây chính là sò huyết. Sò huyết đầm Ô Loan có thịt dày, ngon ngọt và đậm đà.
Sò huyết đầm Ô Loan to hơn nhiều so với nơi khác, xuất hiện thường xuyên trong năm và dễ dàng đánh bắt. Người dân khi bắt được sò thường đem về chế biến thành nhiều món như nướng mỡ hành, nướng mọi hay đem xào, rang muối ớt, sốt me với rau răm và cháo…
6. Tôm hùm Bình Ba (Tỉnh Khánh Hòa)
Bình Ba trở thành điểm du lịch “hiện tượng” có nhiều lý do nhưng nếu được hỏi bất kỳ khách du lịch hay người dân địa phương nào đều trả lời rằng: hải sản tươi ngon và những bãi biển đẹp.
Tôm hùm ở Bình Ba ngoài vị béo ngậy, ngọt lịm do tôm còn tươi khi ăn kèm muối ớt xanh ở đây càng quyện vào nhau hơn. Muối ớt xanh không nhập từ đâu xa mà do chính người dân địa phương chế biến theo công thức riêng: vừa có vị ngọt, vị cay và rất dậy mùi hăng hăng của ớt nhưng lại không quá nồng.
7. Mực một nắng Phan Thiết (Tỉnh Bình Thuận)
Bên cạnh các món cua Huỳnh Đế, cá lồi, sò điệp, gỏi cá thì món mực một nắng dân dã cũng là một trong các món mà du khách khó thể bỏ qua sau những giờ phút vui chơi, tham quan đây đó.
Khác với các loại mực khô thông thường, mực một nắng là loại mực chỉ phơi duy nhất qua một lần nắng. Đây vốn là một trong những món ăn dân dã của cư dân vùng biển Việt Nam chứ không phải của chỉ Bình Thuận. Tuy nhiên, với những điều kiện tự nhiên thuận lợi cùng với kỹ thuật chế biến độc đáo thì có thể nói không phải ở nơi nào cũng có được món mực một nắng ngon như ở thành phố biển Phan Thiết này. Đặc biệt, những vùng biển có nước biển càng mặn thì mực một nắng sẽ càng ngon.
8. Ốc vú nàng Côn Đảo (Tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu)
Đây là một trong những đặc sản của hòn đảo phía đông nam này. Ốc vú nàng chỉ sinh sống ở trên các ghềnh đá tại một số nơi như biển Côn Đảo, vùng biển Cù Lao Chàm (Quảng Nam), khu vực Đại Lãnh dưới chân đèo Cổ Mã ở Khánh Hòa… Tại Côn Đảo, ốc vú nàng có quanh năm, nhưng chỉ xuất hiện nhiều vào những ngày trăng tròn. Ốc có hình chóp lệch, trên đỉnh có một cái núm nhỏ trông tựa như bầu vú của cô gái dậy thì.
Thông thường mỗi con ốc vú nàng chỉ to bằng ba ngón tay người lớn, nhưng ốc vú nàng Côn Đảo có vẻ “nhỉnh” hơn một chút, con to nhất ở đây cũng gần bằng bàn tay. Ốc vú nàng càng lớn, vỏ càng có mầu hồng đậm hơn so với con ốc vú nàng nhỏ hơn.
9. Còi biên mai Phú Quốc (Tỉnh Kiên Giang)
Biên mai là là loài nhuyễn thể hai mảnh có nhiều ở vùng biển Phú Quốc. Con biên mai có màu nâu thẫm, suôn dài như hình nan quạt, trọng lượng khoảng 200 – 250 gam (to gấp nhiều lần sò huyết). Theo các ngư dân nơi đây, thịt thân con biên mai nhão, không ngon. Duy nhất chỉ có 2 lớp cơ thịt (to cỡ đồng xu, dày chừng nửa lóng tay) nối liền 2 mảnh vỏ gọi là “còi“ là ngon nhất. Còi biên mai được người dân đảo biển đảo Phú Quốc chế biến thành nhiều món ăn, món nào cũng ngon và lạ như xào chua ngọt, hấp, nấu xúp, lẩu…
10. Tôm tít (Tỉnh Cà Mau)
Về Cà Mau, du khách sẽ có dịp thưởng thức nhiều đặc sản vừa lạ vừa ngon như ba khía Rạch Gốc, lẩu mắm U Minh, chả mực trứng hay tôm tít.
Tôm tít là quà đặc biệt của biển dành riêng cho bạn bè từ đất liền ra thăm Cà Mau. Thịt tôm tít vừa ngon, ngọt, hiền lành vừa đậm đà hương biển, khác xa với mùi vị của tôm sú và tôm hùm.